Het boterzachte verhaal van zogenaamd gezonde margarines

door | 21 augustus 2017 | Column William | 7 reacties

Margarines zijn ronduit ongezond.

Laat je niet misleiden door verpakkingen en reclames die beweren dat margarine een gezond alternatief is voor boter.

Margarine werd uitgevonden in 1869 naar aanleiding van een verzoek van de toenmalige Franse keizer Napoleon III om een goedkoop alternatief voor boter te ontwikkelen.

Het succes van deze, toen uit dierlijk vetafval bestaande, margarine was echter beperkt. Totdat eind de negentiende eeuw wetenschappers er in slaagden om vloeibare plantaardige vetten om te zetten in vaste zogenaamde transvetten. Op deze manier konden dure dierlijke vetten, zoals in boter, op grote schaal vervangen worden door goedkope plantaardige vetten voor de productie van bijvoorbeeld margarines en bakolies.

Bovendien bleken deze transvetten veel minder vatbaar te zijn voor oxidatie en daardoor minder snel ranzig te worden dan de natuurlijke plantaardige vetten.

Voor de legers die lange tijd van huis bleven een niet te onderschatten voordeel. De uitvinders kregen dan ook in 1912 de Nobelprijs uitgereikt.

Margarines met transvetten veroorzaken hart- en vaatziektes

Niet elke Nobelprijs leidt echter tot vooruitgang. Want het is ondertussen onomstotelijk aangetoond dat we door de consumptie van transvetten een veel hoger risico lopen op hart- en vaatziektes.

Ondanks dat dit allang bekend was, bevatten met name de harde margarines tot vrij recent grote hoeveelheden transvetten. In de VS betitelt de FDA (Food and Drug Administration) ondertussen transvetten als onveilig en moeten deze in tegenstelling tot binnen de EU specifiek worden vermeld op de verpakking.

Margarines met linolzuur veroorzaken ook hart- en vaatziektes

Gelukkig zijn deze zeer ongezonde transvetten grotendeels uit de margarines verdwenen en vervolgens zette de industrie de aanval in met de claim dat margarines veel gezonder zouden zijn dan boter. Vooral vanwege het meervoudig onverzadigde linolzuur.

Wie kent niet de reclamekreet “Linolzuur, goed voor hart- en bloedvaten”?

Bovendien werd er sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw beweert dat verzadigde vetten die in onze natuurlijke voedingsmiddelen zitten zoals in vlees, eieren, kokosvet en zuivel, waaronder ook boter, het cholesterol zouden verhogen en juist meer hartaanvallen zouden veroorzaken.

Dit alles was echter niet gebaseerd op degelijk onderzoek.

Diverse onderzoeken die in de laatste tien jaar zijn gepubliceerd schetsen een totaal andere werkelijkheid. Het blijkt namelijk dat consumptie van verzadigde vetten helemaal niet leidt tot meer hart- en vaatziekten. In tegendeel, uit goed uitgevoerd onderzoek blijkt dat wanneer verzadigde vetten worden vervangen door plantaardige vetten zoals die zich bevinden in bijvoorbeeld margarines en bakolies de hoeveelheden hartaanvallen toenemen en de sterftekans sterk stijgt. En de meest waarschijnlijke boosdoener?

Het u gedurende al die jaren aangeprezen linolzuur!

De halvarines en light margarines blijken ook een ramp voor onze gezondheid

Vervolgens werd er bij de ‘extra gezonde’ margarines zoveel mogelijk vet uitgehaald, zogenaamd als wapen tegen obesitas en opnieuw hart- en vaatziekten. In Nederland gaat het jaarlijks om meer dan tien maal zoveel dodelijke slachtoffers als in het verkeer!

Verder zijn er ondertussen onderzoeken die duidelijk aantonen dat het verwijderen van vet uit onze voeding juist het ontstaan van vetzucht in de hand werkt.

En toen kwamen de cholesterol verlagende margarines…

Gelukkig is ook hier de margarine industrie stilletjes gaan inzien dat hun margarines helemaal niet gezond waren en heeft men linolzuur gedeeltelijk vervangen door de wel gezond geachte omega-3 vetzuren zoals die zich bevinden in onder meer noten, vis en… boter(!)

Bovendien heeft de margarine industrie wederom de aanval als de beste verdediging gekozen. Er is namelijk opnieuw een margarine uitgevonden die goed voor de gezondheid zou zijn.

Ditmaal betreft het de ‘verrijking’ met de zogenaamde sterolen die in ons maag-darmkanaal de opname van cholesterol remmen en daarmee zouden zorgen voor een lager cholesterol in ons bloed en vervolgens (waar hebben we dat eerder gehoord?) voor minder hart- en vaatziekten.

Nu is het zo dat de hoeveelheid cholesterol in onze voeding nauwelijks invloed heeft op het totale cholesterol in het bloed.

Het cholesterolniveau wordt constant gehouden door de aanmaak in de lever en dat is maar goed ook, want cholesterol is een van de meest essentiële bouwstoffen van ons lichaam. Cholesterol heeft echter een slechte naam gekregen vanwege een klein onderdeel, het zogenaamde LDL (ofwel ‘slechte’) cholesterol en dan nog slechts een fractie daarvan, het zogenaamde geoxideerde LDL. En laten nu juist deze LDL deeltjes vol zitten met geoxideerd linolzuur wat hoogstwaarschijnlijk de verklaring vormt dat meer linolzuur in onze voeding (en dus ook in uw margarine) leidt tot meer hart- en vaatziekten.

Cholesterol niet schadelijk

Het totale cholesterol is daarentegen in het geheel niet schadelijk. In tegendeel, meer en meer onderzoeken laten zien dat een hoger cholesterol gehalte juist gepaard gaat met een hogere levensverwachting (u leest het goed) en laten we dit cholesterol vooral niet trachten te verlagen met de volgende margarineramp. Het zal je na het voorgaande ook niet verbazen dat er geen enkel wetenschappelijk onderzoek bestaat dat laat zien dat je door het consumeren van sterolen je risico op hart – en vaatziektes verlaagt.

Alle redenen dus om de industrieel vervaardigde margarines te vervangen door het aloude bekende natuurlijke alternatief. Boter, dat een grote diversiteit aan voedzame vetten bevat waaronder ook de gezonde verzadigde vetten.

Let er daarbij wel op dat je boter kiest die afkomstig is van met gras gevoederde koeien. Indien koeien op hun beurt worden bijgevoederd met industriële vervaardigde voeding betekent dit dat er teveel linolzuur in de boter komt en te weinig omega-3 verzuren en je daarmee eigenlijk alweer halverwege de ongezonde margarines zit. Bovendien heeft onderzoek uitgewezen dat boter van met gras gevoederde koeien als lekkerder wordt ervaren dan wanneer deze koeien zijn bijgevoederd.

In de jaren tachtig was de slogan: ECHTE BOTER: LEKKER, LEKKER, LEKKER. In dit geval mag je aan deze zin best het woord ‘gezond’ toevoegen.

Door 

Onderwerpen van deze column:

 

7 Reacties

  1. SC Giorgesi-Mous

    Mijn broer is vanwege bypass onder behandeling van de cardioloog. In navolg van zijn operatie volgde hart revalidatie en hij kwam thuis met onder meer volder materiaal over gezonde vetten waarbij de margarines en bak vetten als beste uit de bus kwamen en werden aanbevolen om te gebruiken in plaats van gras roomboter,kokos vet was al helemaal uit den boze. Wel was het verstandig om olijfolie met mate te gebruiken. Waarom de hartspecialisten dit nog doen!

    Antwoord
  2. Jan Hein Es

    En waar komt al deze wijsheid vandaan?
    Ik zou trouwens wat beter letten op taalgebruik en zinsopbouw want vaak “loopt” het niet.

    Antwoord
  3. Karin

    Hoe zit het met de soja margarine? Komt dit overeen met de gewone margarine?

    Antwoord
    • Elisabeth

      Neem lekker margarine joh. Goed voor je!

      Antwoord
  4. Margarita

    Allereerst een compliment aan William, Janneke en de andere teamleden´.

    Kokosolie is ook prima, volgens mijn informatie,
    en niet alllen om er mee te koken.

    Antwoord
  5. Arie Boonders

    Het is natuurlijk dat roomboter veel lekkerder is dan margarine en het gevolg is dat je er te veel van gaat nuttigen met als resultaat je veel te vet eet.
    Je word zwaarder en ook de cholesterol waarden gaan omhoog maar vooral het slechte LDL en waarschijnlijk gaat het HDL omlaag.
    Een goede alternatief is olijfolie en of koolzaadolie daar zitten hoge waarde aan omega-3 vetzuren in en maakt minder dik.
    Dat is mijn ervaring.

    Antwoord
    • Marion

      Mijn ervaring is tegenovergesteld als die van u mijn cholesterolgehalte was niet te hoog,maar ik had wel de verkeerde,
      Ik ben koolhydraatarm gaan eten binnen een paar maanden laten testen,ook omdat ik bang was,ALLES (IK BEDOEL MIJN BLOEDWAARDES)HADDEN NORMALE WAARDEN

      Antwoord

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

William Cortvriendt

William Cortvriendt

arts en auteur

William Cortvriendt (1956) heeft na het afronden van zijn artsenstudie bij verschillende medische organisaties directiefuncties vervuld. Ook werkte hij als consultant bij McKinsey & Company en werd een veelgevraagd adviseur.

Hij is tevens auteur van diverse bestsellers  over de relatie tussen leefstijl, gezondheid en ziekte. In 2015 schreef hij Hoe word je 100? over gezond oud worden dat in 2016 werd gevolgd door Hoe word je 100 het kookboek.  In Lichter (2017) behandelde hij overgewicht. 

In het nieuwe boek Kankervrij van William Cortvriendt wordt duidelijk uitgelegd wat kanker is, hoe het ontstaat, hoe we het in de meeste gevallen kunnen voorkomen, en wat we zelf kunnen bijdragen aan onze eigen strijd om kanker te overleven.

William is getrouwd en heeft drie volwassen kinderen. Hij woont en werkt in de Verenigde Staten, Spanje en Malta.

Heb je de smaak te pakken?

 

Bij kanker wordt vaak een belangrijk onderdeel van de behandeling gemist: leefstijl. In Het handboek bij kanker geeft William Cortvriendt praktische handvatten en begeleiding voor het gericht aanpassen van onze leefstijl.

23,99

Meer boeken van William Cortvriendt