Douchen, aankleden, kinderen wakker maken en aankleden, snel het ontbijt bereiden, tanden poetsen, de kinderen naar de crèche of school brengen en snel, als de files dat toelaten, naar het werk.

Gelukkig is de levensmiddelenindustrie daar adequaat op ingesprongen met wat in de westerse wereld waarschijnlijk het favoriete ontbijt is geworden, namelijk de ontbijtgranen. Open een pak, strooi de inhoud in een bord, wat melk erover en klaar: een supersnel, voedzaam, en heerlijk ontbijt.

Steeds populairder

De ontbijtgranen, die in de Engelssprekende landen bekend zijn als “cereals”, zijn daarmee ongekend populair geworden. Met name in de Amerikaanse supermarkten zijn hele delen van de meestal niet onaanzienlijke supermarkten besteed aan de uitstalling van kleurrijke dozen met de meest uiteenlopende soorten ontbijtgranen. Vele mensen zijn zo verknocht geraakt aan deze ontbijtgranen dat zelfs gerenommeerde hotelketens, die hun gasten doorgaans trakteren op luxe ontbijtbuffetten met allerlei lekkernijen, toch ook maaltijdverpakkingen met diverse ontbijtgranen en een kannetje melk ter beschikking stellen.

Velen denken dan ook dat de ontbijtgranen behalve praktisch ook erg gezond zijn. Het eerste is zeker waar, echter geldt dat ook voor het laatste?

Van kuuroord ontbijt tot kinderfavoriet

Ontbijtgranen zijn aan het einde van de 19^de eeuw uitgevonden door een Amerikaanse arts genaamd John Harvey Kellogg die de oorspronkelijk suikervrije volkoren granen serveerde als ontbijt aan de gasten van zijn kuuroord. Het was uiteindelijk zijn jongere broer Will Kellogg die door het toevoegen van suiker aan de ontbijtgranen het product aan derden begon te verkopen en er een commercieel succes van maakte. Het was echter pas in de jaren zeventig van de vorige eeuw dat de ontbijtgranen de wereld begonnen te veroveren.

De ontbijtgranen industrie ontdekte dat door nog meer suiker toe te voegen in combinatie met leuke vormen en coatings met kleurstoffen het product niet alleen een oplossing betekende voor de in toenemende mate drukbezette ouders, maar dat ook de kinderen in hun nopjes waren met deze lekkernij. In de daaropvolgende 15 jaar nam de omzet van ontbijtgranen in de VS met maar liefst 700 procent toe! Hoewel in Europa de populariteit wat later op gang is gekomen zijn de omzetten toch ook hier zeer sterk gegroeid. Zo eten we nu in België en Nederland vijf maal zoveel ontbijtgranen als 10 jaar geleden.

Door de steeds maar toenemende populariteit van deze meteen-klaar ontbijten namen niet alleen de omzetten van de producenten toe maar de winsten nog veel meer omdat de meeste westerse overheden inmiddels het verbouwen van granen en suiker subsidieerden. Hierdoor daalden de prijzen van de grondstoffen ten opzichte van andere voedingsmiddelen zoals vers fruit en eieren. Bovendien viel dit alles samen met het advies van overheden om vet te vervangen door meer koolhydraten en de consumptie van eieren te matigen of zelfs helemaal te mijden vanwege het aanwezige cholesterol.

Toenemende zorgen over het ontbijtsnoep

Geleidelijk aan werden ook zorgelijke geluiden hoorbaar, als eerste geuit door tandartsen die de snelle toename van tandbederf bij kinderen in verband brachten met het hoge suikergehalte van de moderne ontbijtgranen. De ontbijtgranen industrie reageerde echter niet met het verminderen van het suikergehalte aangezien zij hadden ontdekt dat de populariteit onder met name kinderen direct samenhing met het hoge suikergehalte van soms wel meer dan 50 procent.

In plaats daarvan kregen de producten nieuwe gezonder klinkende namen waarbij bijvoorbeeld de benaming zoet of suiker in de merknaam werd weggelaten of vervangen door het veel gezonder klinkende woord “honing”. Het zal ook niet als een verrassing komen dat juist de mierzoete varianten van de ontbijtgranen werden gepositioneerd voor de opgroeiende kinderen en in de tv reclames werden aangeprezen tussen de kindercartoons door of vroeg op de avond voor bedtijd.

“Dit ontbijt dat wordt aangeprezen als gezond is feitelijk hetzelfde als je kind een Twix™ en een Mars™ voorschotelen dat wordt weggespoeld met een glas melk of vruchtensap uit een pak.”

Is het wel een gezond ontbijt?

Inmiddels is het wel duidelijk geworden dat de ontbijtgranenindustrie voor velen de eerste maaltijd van de dag tot een ware koolhydraatbom heeft omgevormd. Vele ouders menen dat ze hun kinderen een gezond ontbijt voorschotelen waarin bovendien allerlei extra’s in de vorm van mineralen en vitaminen aan zijn toegevoegd met bovendien extra calcium en eiwitten door de toegevoegde melk.

In werkelijkheid krijgen de kinderen een grote portie suiker op hun bord die opgelost wordt in melk tezamen met bewerkte granen die nog eens zorgen voor een extra hoeveelheid koolhydraten, een combinatie die borg staat voor een razendsnelle en ongezonde stijging van het glucose in bloed. Dit ontbijt dat in de vele advertenties als gezond wordt neergezet is feitelijk hetzelfde als je kind een Twix™ en een Mars™ voorschotelen en ze dit laten wegspoelen met een glas melk of vruchtensap uit een pak waarbij dit laatste de situatie alleen nog maar verergert door de in feite in water geconcentreerde en opgeloste vruchtensuikers.

Alternatief

Het is hoog tijd dat het besef groeit dat de explosieve toename van overgewicht onder kinderen niet uit de lucht is komen vallen maar mogelijk wel uit een pak ontbijtgranen. In geval u toch ontbijtgranen wilt serveren, kiest u dan een ongezoete volkoren variant en breng die zelf op smaak met noten, vers fruit en (bij voorkeur) volle melk. Een andere mogelijkheid om de gezondheid van uw kinderen een flinke duw in de goede richting te geven is door hen s’ochtends een bord havermoutpap te bereiden, een omelet of een aloude volkoren boterham belegd met pindakaas. Eventueel aangevuld met een portie volle yoghurt met vers fruit.

Haastige spoed is zelden goed, dat geldt ook voor het ontbijt van uw kinderen (en uzelf!).