Het zijn maar een paar van de onconventionele, maar wetenschappelijk onderbouwde conclusies uit de bestseller Hoe word je 100? van William Cortvriendt. Een interview via de mail met de in Spanje wonende Nederlandse arts.

Voeding kan ons medicijn zijn, zoals Hippocrates reeds meer dan 2000 jaar geleden schreef, zo lezen we in uw bestseller Hoe word je 100? Niet een enorme dooddoener?
“Dit zijn niet mijn woorden, maar die van Kris Verburg in zijn voorwoord. Overigens is het helemaal niet zo’n dooddoener. De uitdrukking is mij, en u neem ik aan, weliswaar al lange tijd bekend, maar ik heb een behoorlijke bibliotheek van medische standaardwerken, en nergens is een hint hiernaar te bespeuren.

Ook in de medische opleiding wordt er nauwelijks aandacht besteed aan voeding. Niet als ‘medicijn’ en al helemaal niet als waarde bij de preventie van ziekten in het algemeen.”

In toenemende mate blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat het niet zozeer de genen zijn als wel de leefstijl die uiteindelijk bepaalt hoe gezond we zijn en hoe oud we worden, zo luidt een van uw opmerkelijkste conclusies. Veel mensen zullen dat niet met u eens zijn. Kunt u ze in kort bestek overtuigen?
“In mijn lezingen laat ik een slide zien die als case in point kan worden gebruikt. Borstkanker is het meest voorkomende type kanker bij vrouwen – overigens na huidkanker, dat nagenoeg altijd weg te halen valt en dus te genezen is.

We kennen natuurlijk allemaal het verhaal van Angelina Jolie die haar borsten preventief heeft laten weghalen omdat zij positief testte voor een – overigens zeldzaam – gen dat de kans op borstkanker erg groot maakt. Wanneer we echter naar gegevens uit bevolkingsonderzoek kijken, blijkt dat vrouwen in de Verenigde Staten een drie tot vier maal hoger risico hebben op borstkanker dan vrouwen in Japan.

“Migreren Japanse vrouwen naar de VS, dan krijgen zij naar verloop van tijd een drie tot vier maal hogere kans op borstkanker dan de vrouwen die in Japan zijn gebleven. Als omgekeerd Amerikaanse vrouwen in Japan gaan wonen, neemt hun kans op borstkanker met een factor drie tot vier af.

“In de VS is diabetes type 2 inmiddels uitgegroeid tot een epidemie op grote schaal, en Nederland volgt met pakweg een vertraging van tien tot vijftien jaar.”

Het zal duidelijk zijn dat omgevingsfactoren, wat die ook mogen zijn, hier een hoofdrol spelen en niet de genen. Wat nu exact het percentage van omgevingsfactoren of genen is dat onze uiteindelijke levensduur bepaalt, laat ik graag aan statistici over.

De omgeving speelt dus een belangrijke rol en bepaalt meer dan we tot nu toe dachten hoe we gezond oud kunnen worden. Hoe groot is die rol nu precies?

“Wetenschappers laten de laatste jaren geluiden horen dat levensduur weleens voor 75 procent aan omgevingsfactoren zou kunnen liggen. Zou best kunnen, al is zo’n getal naar mijn mening altijd een momentopname.

De grote veranderingen in onze levensstijl van de laatste vijftig jaar hebben er zeker aan bijgedragen dat het belang van de omgevingsfactoren relatief snel is toegenomen ten opzichte van onze erfelijke factoren.

Zo was ouderdomsdiabetes, het zogenaamde type 2, ten tijde van mijn opleiding geneeskunde in de jaren zeventig en tachtig betrekkelijk zeldzaam. In de VS is diabetes type 2 inmiddels uitgegroeid tot een epidemie op grote schaal, en Nederland volgt met pakweg een vertraging van tien tot vijftien jaar.”

Afbeelding afkomstig van Albrecht Fietz van Pixabay.