Dementie is niet alleen een verschrikkelijke ziekte voor de persoon zelf die voelt dat de geestelijke vermogens langzaam wegvloeien maar met name ook voor de directe omgeving. Het is verschrikkelijk om de persoonlijkheid van een naaste te zien afsterven totdat eigenlijk alleen het lichaam nog maar over is. Behalve dat dementie de geestelijke vermogens uitschakelt heeft het ook een slechte overlevingsprognose van slechts iets meer dan vier jaar.

Er is voor wat betreft de toekomstige strijd tegen dementie zowel goed als slecht nieuws. Om met het slechte nieuws te beginnen, er is op dit moment geen therapie beschikbaar om dementie te genezen of zelf maar om de progressie te vertragen. En er is op dit moment ook geen nieuw geneesmiddel in de pijplijn dat daarop concrete vooruitzichten biedt. Omdat het zo maar tien jaar kan duren voordat een mogelijk nieuw experimenteel middel uiteindelijk beschikbaar komt als geneesmiddel, durf ik ook te stellen dat we binnen dit termijn ook niet zullen beschikken over een doorbraak in de behandeling van dementie. Geen bijster prettig vooruitzicht dus.

Verminderde stimulatie van de hersenen

Echter er zijn in de laatste jaren wel nieuwe inzichten beschikbaar gekomen die een volledig nieuw licht werpen op het ontstaan van dementie en de mogelijkheden om deze verschrikkelijke ziekte te voorkomen. Laten we eerst beginnen met de resultaten van een groot en recent onderzoek uit Frankrijk.

Onderzoekers hebben de gegevens bestudeerd die ter beschikking werden gesteld door Franse pensioen maatschappijen. Men heeft daarbij de relatie bestudeerd tussen de leeftijd waarop  mensen met pensioen gingen en het later optreden van dementie. Om de mogelijkheden uit te schakelen dat mensen met (vervroegd) pensioen gingen omdat zij zich al ziek voelden, werden alleen de resultaten met elkaar vergeleken van de mensen die volledig gezond waren en dus niet om gezondheidsredenen met pensioen waren gegaan.

Tot verassing van iedereen bleek dat hoe eerder mensen met pensioen gingen, hoe groter de kans was dat zij op latere leeftijd dement werden! Om precies te zijn, elk jaar eerder met pensioen verhoogt de kans om later dementie te worden met 3,2%. Hoewel de onderliggende oorzaak voor het optreden van dementie hiermee niet is opgelost, lijkt in elk geval dat de door het (vervroegd) pensioen waarschijnlijk veroorzaakte verminderde stimulatie van de hersenen hier een rol speelt.

“Hoe actiever de bejaarden waren met diverse activiteiten, hoe lager het risico was dat men later dement werd.”

Het is inmiddels ook bekend geworden dat dementie niet zomaar uit de lucht komt vallen. Het blijkt dat gemiddeld 7 jaar voordat dementie wordt gediagnostiseerd er reeds sprake is van lichte stoornissen in het geheugen en overig functioneren van de hersenen. In het medisch vak jargon wordt dit  ‘minimale cognitieve dysfunctie’ genoemd. Dit is te herkennen doordat een persoon mentaal wat trager gaat functioneren en meer problemen krijgt bij het uitvoeren van complexe taken. Belangrijk echter is dat duidelijk is geworden dat deze stoornissen, die in de meeste gevallen uiteindelijk leiden tot dementie, gunstig reageren op bepaalde mentale trainingen en in tegenstelling tot dementie omkeerbaar zijn.

Mentaal actief

Een andere onderzoek bestudeerde een grote groep gezonde bejaarden van gemiddeld 75 jaar en volgde hen op gedurende 5 jaren waarin werd gemeten in hoeverre deze bejaarden actief waren met verschillende bezigheden zoals bijvoorbeeld het oplossen van kruiswoordpuzzels en het doen van gezelschapsspelen. Gedurende de 5 jaar van de studie kregen zoals verwacht een aantal van de bejaarden dementie. De onderzoekers onderzochten vervolgens of er een verband bestond tussen de activiteiten en hobbies van de bejaarden en hun kansen op het later krijgen van dementie.

Uit de resultaten bleek uiteindelijk dat hoe actiever de bejaarden waren met diverse activiteiten, hoe lager het risico was dat men later dement werd. Bij sommige activiteiten zoals dansen, gezelschapsspelen en het bespelen van een muziek instrument leidde dit zelfs tot een risico vermindering van maar liefst 75%.

Omega 3 vetzuren

Ook bij een ander onderzoek gloorde hoop. Een groep gezonde bejaarden werd opgevolgd gedurende 12 jaar waarbij vooraf de bloedwaarden werden gemeten van de zogenaamde omega 3 vetzuren. Omega 3 vetzuren komen met name voor in noten en vette vissoorten zoals zalm en haring en zijn belangrijk voor het optimaal functioneren van onder andere de celwanden van hersencellen. Het bleek dat diegenen met een hoge bloedspiegel van omega 3 vetzuren 45% minder risico hadden om dement te worden dan mensen met een lagere bloedspiegel.

Hoewel er voorlopig geen therapie beschikbaar zal komen om dementie te behandelen lijkt het er dus op dat we zelf maatregelen kunnen nemen om dementie in het grootste deel van de gevallen te voorkomen.

Belangrijk is om vooral geestelijk actief te blijven en te zorgen voor een dieet dat rijk is aan omega 3 vetzuren of anderszins door omega 3 voedingsmiddelen supplementen in te nemen die gelukkig overal via de drogist verkrijgbaar zijn.

Meer praktische informatie over de aanbevolen mentale activiteiten en doseringen van omega 3 vetzuren en vergelijkbare analyses over vele andere ziekten zijn te lezen in mijn boek ‘Hoe word je 100?’.

Afbeelding: pixabay.com.