Decennialang zijn ons bepaalde simpel lijkende richtlijnen voor gezonde voeding voorgespiegeld. We moesten voedsel met minder cholesterol en minder verzadigde vetten nuttigen. Ook moesten we matigen met calorieën en juist meer lightproducten consumeren, zoals margarines die industrieel waren verrijkt met linolzuur.

En o ja, natuurlijk moesten we ook matigen met zout; daar krijgen we immers een hoge bloeddruk van.

Goedbedoelde onzin

Modern onderzoek heeft echter bijna al deze voedingsadviezen tot goedbedoelde onzin gedegradeerd en in sommige gevallen zelfs laten zien dat hierop gebaseerde voeding ronduit ongezond is. Want vele zogenaamd gezonde adviezen – bijvoorbeeld om minder vet te consumeren – hebben kort na hun invoering in elk land aantoonbaar geleid tot spectaculaire toenames van vooral obesitas en diabetes.

Bovendien blijkt dat een eetpatroon dat uit onbewerkte verse en volvette voeding bestaat de vele door moderne voeding veroorzaakte chronische aandoeningen weer doet afnemen en zelfs kan genezen. Gelukkig kunnen we het advies om minder zout te eten tenminste handhaven zonder dat onze gezondheid kleerscheuren oploopt. Of is dat advies misschien ook maar onzin?

Overmatig zoutgebruik en hoge bloeddruk

Vorig jaar verscheen het boek The Salt Fix, dat ondertussen in de VS een bestseller is. De auteur is dokter James Dinicolantonio, een algemeen gerespecteerd farmacoloog en wetenschapper op het gebied van hart- en vaatziekten. Volgens Dinicolantonio heeft overmatig zoutgebruik weinig tot niets te maken met het feit dat grote delen van de westerse bevolking lijden aan een te hoge bloedruk en heeft de op grote schaal ingevoerde zoutbeperking juist geleid tot een toename van onder andere hart- en vaatziekten en obesitas. Oeps!

“Onderzoek toont aan dat de bloeddruk door zoutbeperking in veel gevallen juist hoger wordt in plaats van lager.”

In de medische vakliteratuur wordt al vele jaren heftig gediscussieerd door voor en tegenstanders van zoutbeperking. In elk geval is er wat merkwaardigs aan de hand. Als we naar de bloeddruk in verschillende regio’s van de wereld kijken, hebben bevolkingsgroepen die meer zout consumeren ontegenzeggelijk ook een hogere bloeddruk. Maar wanneer we binnen die bevolkingsgroepen zelf gaan kijken, waar de mensen min of meer dezelfde voeding gebruiken maar met een verschillend zoutgebruik, is er totaal geen verband meer te vinden tussen de hoeveelheden geconsumeerd zout en bloeddruk.

Bovendien leidt het matigen van zoutgebruik slechts zelden tot verlaging van een reeds bestaande te hoge bloedruk. Onderzoek toont zelfs aan dat de bloeddruk door zoutbeperking in veel gevallen juist hoger wordt in plaats van lager. De vraag is dus gerechtvaardigd of er misschien een ander bestanddeel van westerse voeding verantwoordelijk zou kunnen zijn voor de te hoge bloeddruk.

Nu is het zo dat onze moderne voeding onnatuurlijk veel suiker en ander snel verteerbare koolhydraten bevat, die hoge bloedspiegels van glucose en insuline tot gevolg hebben. En laat nu al in de jaren twintig, kort na de ontdekking van insuline, beschreven zijn dat deze combinatie van veel glucose en insuline leidt tot verhoging van de bloeddruk.

Nadat dit onderzoek lange tijd vergeten was, toont modern onderzoek aan dat de oorzaak van de verhoogde bloeddruk ligt in het minder goed functioneren van je nieren, die door de hoge glucose- en insulinespiegels te veel zout en water vasthouden.

Verse voeding beste medicijn tegen welvaartsziekten

Bij patiënten die ik met onbewerkte verse voeding behandeld heb tegen welvaartsziekten, zag ik zelf dat het bestaande overgewicht dan spectaculair snel naar beneden gaat. Dit geldt ook voor de (vaak verhoogde) bloeddruk. Dit alles gaat vaak samen met het opvallend slanker worden van het gelaat. Een van de deelnemers aan de televisiedocumentaire Hoe word ik 100 vertelde in zijn eigen woorden dat zijn ‘plofkop’ van voorheen was verdwenen.

En inderdaad is de initiële snelle gewichtsdaling – vaak van enkele kilo’s – in de eerste paar weken nadat obesitaspatiënten zijn overgeschakeld op onbewerkte koolhydraatarme en suikervrije voeding mede het gevolg van onmiddellijk beter functionerende nieren. Hierdoor worden vele liters (en dus kilo’s) overtollig vocht uitgescheiden. Hierop volgt een daling van de bijna altijd verhoogde bloeddruk. Vandaar dat ik hierbij ook alle huisartsen oproep niet zozeer beperking van zout gebruik aan te raden, maar juist beperking van suiker en overige koolhydraatrijke voeding als eerstelijnstherapie voor hoge bloeddruk.

Maar hoe kan zoutbeperking volgens Dinicolantonio juist tot bloeddrukverhoging leiden?

Zout levert een belangrijke bijdrage aan de smaak van voedsel. Ook versterkt het de smaak van andere nutriënten en zorgt het ervoor dat voedsel langer bewaard kan worden. En wat stopt de voedingsmiddelenindustrie in ons voedsel als er minder zout wordt gebruikt, om het toch smaakvol en houdbaar genoeg te maken?

Inderdaad, u raadt het al: grote hoeveelheden suiker!

Suiker beperken, zout met mate

Raad ik nu bij dezen aan om maar eens uitbundig zout op uw eten te strooien?

Nee, geenszins. Ik raad aan om op basis van honderden wetenschappelijke studies zo veel mogelijk industrieel bewerkte voeding te vervangen door verse volvette voeding, die bovendien koolhydraatarm is. Dergelijke voeding bevat van nature vrij weinig zout. Je kunt er naar smaak zout aan toevoegen zonder ooit bang te hoeven zijn voor een te hoge zoutconsumptie.

Een dergelijke simpele verandering in je voedingspatroon brengt niet alleen je (verhoogde) bloeddruk snel naar beneden, maar normaliseert bovendien je gewicht. Je gaat er beter uitzien, je eventuele gewrichtsklachten nemen af en je risico op kanker, hart- en vaatziekten en allerlei chronische aandoeningen vermindert drastisch.

Zo wordt u zelf uw beste dokter. U kunt voor uzelf meer doen dan wat de meest begaafde arts ooit voor u zal kunnen betekenen!

Afbeelding afkomstig van Pixabay.