Het tot voor kort onbekende metabool syndroom blijkt een essentiële rol te vervullen bij de gevoeligheid voor het coronavirus.
We zitten in de tweede golf van Covid-19-infecties en nu, ongeveer een jaar na de eerste gevallen in China, weten we veel meer over deze ziekte, risicofactoren en de mogelijke behandelingen.
Betere behandeling
Zo is de sterftekans aanmerkelijk afgenomen. Artsen hebben ontdekt dat patiënten die op de intensive care terechtkomen en die mogelijk later overlijden een overmatig sterke ontstekingsreactie vertonen, met een verhoogde stolling van het bloed. Dexa-methason om de ontstekingsreactie te remmen en bloedverdunners om trombose te voorkomen zijn effectieve geneesmiddelen gebleken.
Ook kan voldoende vitamine D beschermen tegen ziekteverschijnselen van Covid-19, door versterking van onze afweer. Een groot deel van de Nederlandse bevolking heeft een gebrek aan vitamine D, en de aanbevolen dosering schiet vaak tekort. Via een bloedtest kun je je bloedspiegel achterhalen. De minimumwaarde is 30 ng/ml (75 nmol/l), maar zelf beveel ik patiënten aan om 60 ng/ml na te streven, ook omdat een dergelijke bloedspiegel een krachtige bescherming lijkt te geven tegen het krijgen van kanker.
Verder lijkt ook voldoende zink een belangrijke rol te spelen bij onze weerstand tegen Covid-19. Zink zit vooral in rood vlees en gevogelte, maar ook in schelpdieren, bonen, noten, zuivel en volle granen. Vegetariërs doen er zeker in deze tijden verstandig aan om een zinksupplement te slikken. Verder kan het drinken van groene thee bij de maaltijd de opname van zink verhogen.
Ook weten we meer over wie bovengemiddelde risico’s lopen om ernstig ziek te worden en later eventueel aan complicaties te overlijden. Wat in het begin van de pandemie opviel was dat mensen met overgewicht een veel grotere kans op complicaties hebben; in een eerdere column heb ik hier al over geschreven.
Ondertussen is deze rij van risico’s op complicaties uitgebreid met een verhoogde bloedsuikerspiegel, diabetes type 2, hart- en vaatziekten en hoge bloeddruk. Nu staat de combinatie van hoge bloedsuiker, overgewicht en hoge bloeddruk ook wel bekend als het metabool syndroom, dat later kan uitmonden in onder meer hart- en vaatziekten, dementie, diabetes type 2, gewrichtsklachten, infecties, kanker en infecties met bijbehorende complicaties, zoals bij Covid-19.
Maar, wat is nu precies het metabool syndroom, dat tot voor kort niet eens in de medische leerboeken stond vermeld? En wat kun je eraan doen?
Wat is het metabool syndroom?
Het metabool syndroom ontstaat door een overlading van ons lichaam met suiker en andere snel verteerbare koolhydraten, zoals die vooral in industrieel bewerkte voeding voorkomen. Ons lichaam is in principe heel goed in staat om de uit suiker en overige koolhydraten afkomstige glucose en fructose te verwerken. Maar bij voortdurende overdosering, zoals in ons westerse voedingspatroon, gaat het mis.
Glucose en fructose zijn geen bouwstoffen, maar dienen puur als brandstof voor energie. Het teveel kunnen we via de urine uitscheiden, maar alleen als de concentraties in ons bloed al dusdanig hoog zijn dat er schade aan organen wordt aangericht, en dan spreken we van diabetes. Ons lichaam moet dus een teveel aan glucose en fructose opslaan en doet dat in eerste instantie vooral in de lever, een deel in de vorm van aaneengeregen glucosemoleculen – glycogeen genaamd –, maar het meeste als vet.
Bij voortdurende overdosering van suiker en andere koolhydraten, zoals in ons westerse voedingspatroon, gaat het mis
Het is in dit verband verontrustend dat radiologen op CT-scans hierdoor zelfs al bij jonge mensen vaak zogenaamde leververvetting zien. Op een gegeven moment is de lever volgelopen met vet en moet er vet aan het bloed worden afgegeven, dat vervolgens wordt opgeslagen in het vetweefsel. In de bloedwaarden is dit proces te zien als een verhoogd triglyceridengehalte en te lage waarden van het goede HDL-cholesterol, de eerste aanwijzingen dat de stofwisseling ziek begint te worden.
In het algemeen kun je stellen dat hoe hoger de triglyceriden-waarden in je bloed zijn en hoe lager je goede cholesterol, hoe zieker je stofwisseling is.
Teveel buikvet leidt tot veel meer ellende
Vervolgens begint door de toenemende vetopslag in je buik en onder de huid je gewicht toe te nemen. Door de voortdurende hoge bloedsuikerspiegels gaan ook je insulinespiegels omhoog, en we weten uit dierexperimenten dat insuline de nieren aanzet tot vochtretentie, met hoge bloeddruk tot gevolg. Het toegenomen vetweefsel begint vervolgens ontstekingsfactoren aan het bloed af te geven en door de te hoge bloedsuikerspiegels vermindert ook de afweer tegen infecties.
Uiteindelijk is het plaatje compleet en krijgen we een in onze westerse maatschappij typische patiënt met het metabool syndroom die lijdt aan obesitas, hoge bloeddruk en leververvetting, met onder meer een verhoogde kans op infecties, nierziekten, hart- en vaatziekten, gewrichtsziekten en kanker. Veel van die patiënten slikken meerdere geneesmiddelen om de bloeddruk, het slechte LDL-cholesterol, de bloedsuiker en de gewrichtspijnen te verminderen. Helaas worden er zelden maatregelen getroffen om het metabool syndroom bij de oorzaak aan te pakken, wat ook de kans vermindert om ziek te worden en complicaties te krijgen na een besmetting met Covid-19.
De maatregelen die het metabool syndroom voor je kunnen oplossen zijn eigenlijk heel simpel!
Schrap suiker uit je dieet, vooral fris- en vruchtendranken, en probeer alle bewerkte voedsel te vermijden.
Hierdoor daalt het aanbod van glucose en fructose en gaat je lichaam geleidelijk het teveel aan vet in je vetweefsel en lever verbranden, je overgewicht neemt af, je verhoogde bloeddruk daalt, je goede cholesterol neemt toe en je slechte cholesterol daalt, je nierfunctie verbetert, en je weerstand tegen Covid-19, tegen alle andere mogelijke infecties en tegen kanker neemt toe. Ook je geneesmiddelengebruik zal drastisch verminderen.
Dergelijke maatregelen die we zelf kunnen nemen, zouden weleens essentieel kunnen blijken om de Covid-19-pandemie definitief achter ons te laten.
Afbeelding afkomstig van Jan Vašek van Pixabay.
Een verhelderend artikel dat afrekent met wat hardnekkige misverstanden. Dank hiervoor. rjun